Door: plebaan Hagen

Enige tijd geleden trof ik op de site van de Belgische bisschoppen (kerknet.be), een aantal uitspraken van paus Franciscus over ouderdom. Zoals: “Oud zijn is even belangrijk en even mooi als jong zijn”. En deze: “Het geloof van de ouderen is de catechismus van de jongeren”.

In 2021 bepaalde de Kerk dat er op de vierde zondag van juli stil wordt gestaan bij ouderen, zodat de Wereldouderendag rond 26 juli valt. Zo werd op initiatief van paus Franciscus de eerste Werelddag van de Grootouders en de Ouderen gehouden. Hij merkt op dat in de Westerse cultuur de ouderen eigenlijk geen echte rol meer spelen. De overdracht en de ontmoeting tussen de generaties is verstoord. De paus levert zo een belangrijke bijdrage aan het bewust worden van ouderdom als een gave van God.

In ons deels vergrijsde landje is de ouder wordende mens ook ontdekt: De commercie biedt uitstapjes en hulpmiddelen. We kregen in de politiek zelfs de partij 50PLUS. Ook de media is erop ingesprongen met Omroep MAX. Toch stijgt dit alles niet uit boven wat deze wereld al in overmaat aanbiedt aan producten, aan vermaak, belangenbehartiging en service. Tegelijk ijvert een partij als D66 voor een voltooid leven clausule in de wet. Als je vindt dat het genoeg is geweest, dan moet je met het leven kunnen stoppen wanneer jij dat wilt. Op die manier is het leven niets anders dan een resultaat van de evolutie, een biologisch proces, een product, maakbaar en beheersbaar.

Zo blijft er een ouderdom zonder diepgang over. Diepgang wordt vervangen door emoties, mooie uitstapjes, cultuur, reizen en plezier. In het evangelie kunnen we horen hoe Jezus spreekt over de rijke man die alleen rijk was voor zichzelf, die alleen bezig was om nog lang van zijn pensioen te kunnen genieten. Het lijkt erop dat we in de moderne cultuur het leven zelf en de zin van het leven zijn verloren.

In de wetenschap wordt de evolutie van het leven op aarde gezien als een ontwikkeling zonder doel, zonder zin. Wetenschappelijk gezien is evolutie een proces dat zich steeds verder ontwikkelt binnen steeds veranderende omstandigheden. Ik krijg de indruk dat dit model ook ons denken en onze cultuur is gaan bepalen. Onbewust zijn we gaan denken dat het leven eigenlijk geen zin heeft, geen doel; dus moet je er maar iets leuks van proberen te maken.

De paus wil de oudere mens, en daarmee ook de jongeren, helpen de eigenlijke waarde van het leven te hervinden. Met zijn catecheses wil hij de rijkdom van het gerijpte leven weer ontsluiten. Zijn eigen leeftijd helpt hem daarbij. Zijn catechese-reeks over ouderdom is de moeite waard voor oud en jong, mooi basismateriaal voor ouderenpastoraat en ouderencatechese in onze parochies.

Dit artikel verscheen ook in Rondom Laurentius juli/augustus 2023 Jaargang 6 nr. 2